Nastąpił przełom na drodze do wprowadzenia związków partnerskich i równości małżeńskiej w Polsce. Po przejściu krajowej procedury sądowej, nie bacząc na próbę zastraszenia przez Prokuraturę Generalną, pary gejów i lesbijek z Koalicji na Rzecz Związków Partnerskich i Równości Małżeńskiej złożyły skargi na Polskę do Trybunału w Strasburgu. W przypadku skarg dwóch par sprawom nadano już numery. Oznacza to, że sprawy te zostały zarejestrowane w Trybunale. W razie pozytywnego rozpatrzenia skarg Polska zostanie zobowiązana do wprowadzenia związków partnerskich i/lub równości małżeńskiej. Trzymajcie kciuki i bądźcie za miłością! – apelują Grzegorz i Krzysztof, jedna z koalicyjnych par.
– Koalicja przeszła długą drogę i znajduje się na ostatniej prostej wiodącej do wyznaczonego przez siebie celu – wprowadzenia związków partnerskich i równości małżeńskiej w Polsce – informuje adw. Paweł Knut z Kampanii Przeciw Homofobii. „Ostatnia prosta” to oczywiście wniesienie skarg przeciwko Polsce do Trybunału w Strasburgu. Skargi czterech par czekają obecnie na rozpoznanie przez Trybunał.
– To niedopuszczalne, że w 2017 roku państwo nie chroni podstawowych praw swoich obywateli i obywatelek. Wyrok ETPCz powinien stanowić dla polskiego ustawodawcy jednoznaczny sygnał, że zapewnienie ochrony prawnej związkom osób tej samej płci jest obowiązkiem państwa
– mówi adw. Mikołaj Pietrzak z kancelarii Pietrak, Sidor i Wspólnicy, a adw. Małgorzata Mączka-Pacholak reprezentująca tę samą kancelarię dodaje: – Liczymy na uzyskanie podobnego wyroku, jaki zapadł w sprawie Oliari i inni przeciwko Włochom w 2015 roku. Wówczas sędziowie Trybunału stwierdzili, że brak możliwości formalizacji związków przez pary osób tej samej płci narusza gwarantowane w art. 8 Europejskiej Konwencji Praw Człowieka prawo do poszanowania życia rodzinnego. – Włosi cieszą się już związkami partnerskimi. Niewykluczone, że wkrótce wprowadzą też równość małżeńską. Mamy nadzieję, że za kilka lat to samo będzie można powiedzieć o Polsce – optymistycznie patrzy w przyszłość Aleksandra Muzińska ze stowarzyszenia Miłość Nie Wyklucza.
Skarga do Trybunału – jakich argumentów użyła Koalicja?
Zanim skargi zostały złożone do Trybunału w Strasburgu, wszystkie pary musiały przejść ścieżkę prawną dostępną w kraju – od urzędów stanu cywilnego, przez sądy rejonowe po sądy okręgowe. W przypadku wszystkich czterech par sądy okręgowe utrzymały rozstrzygnięcia sądów rejonowych, które uznały, że Kierownicy Urzędów Stanów Cywilnych zasadnie odmówili przyjęcia dokumentów potwierdzających możliwość zawarcia małżeństwa. Ostatnia para oczekuje jeszcze na zakończenie postępowania sądowego. Zakończenie postępowań sądowych w Polsce otworzyło Koalicji drogę do złożenia skarg do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka. Jakiej argumentacji użyli prawnicy i prawniczki Koalicji?
– W skargach do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka twierdzimy, że brak możliwości zawarcia związku partnerskiego przez osoby tej samej płci narusza prawo do poszanowania życia rodzinnego i stanowi przejaw dyskryminacji ze względu na orientację seksualną. W skargach zwracamy m.in. uwagę na to, że obowiązujące prawo pozostaje w kolizji z polską rzeczywistością społeczną – tłumaczy adw. Mączka-Pacholak.
Koalicja nie pominęła Trybunału Konstytucyjnego, do którego również złożyła skargi – Wnieśliśmy skargi konstytucyjne do Trybunału Konstytucyjnego, ponieważ interes naszych klientów i klientek wymaga wykorzystania wszystkich dostępnych środków prawnych w Polsce – argumentuje decyzję Koalicji adw. Mączka-Pacholak.
Droga ku równości z Prokuraturą w tle
W lutym tego roku Zastępca Prokuratora Generalnego w swoim wystąpieniu nakazał podległym prokuratorom ustalić, ile aktualnie toczy się postępowań o wydanie zaświadczenia o stanie cywilnym na wniosek osób, które zawarły małżeństwo z osobą tej samej płci za granicą. W swoim piśmie Prokuratura odwołała się bezpośrednio do działań Koalicji na Rzecz Związków Partnerskich i Równości Małżeńskiej, co nie pozostało bez reakcji koalicjantów.
– Uruchomienie aparatu państwowego przez Prokuraturę Generalną i gromadzenie danych na temat polskich obywateli i obywatelek LGBT, którzy zinstytucjonalizowali swoje związki za granicą, jest zadziwiające i nieakceptowalne z punktu widzenia standardów ochrony praw człowieka. Niemniej jednak Koalicja na rzecz Związków Partnerskich i Równości Małżeńskiej konsekwentnie kontynuuje swoje działania i nie da się zastraszyć – mówi dr Krzysztof Śmiszek, wiceprezes Polskiego Towarzystwa Prawa Antydyskryminacyjnego.
Prokuratura nie zdołała również zniechęcić par Koalicji, które spotykają się ze wsparciem ze strony społeczeństwa. –
Podczas półtorarocznego procesu towarzyszyło nam dużo pozytywnych emocji, wielokrotnie przekonaliśmy się, że olbrzymia rzesza ludzi nam sprzyja i trzyma kciuki za projekt, którego celem jest ślub nasz i wielu par jednopłciowych w Polsce – mówią Grzegorz i Krzysztof i dodają: – Robimy to, bo wierzymy, że sprawiedliwość i równość wygra w Polsce.
Wtóruje im druga koalicyjna para, Wojciech i Michał: – Idee równości i sprawiedliwości społecznej są nam niezwykle bliskie, dlatego zdecydowaliśmy się działać na rzecz związków partnerskich i równości małżeńskiej. Zależy nam jednak na tym, aby przyszłe pokolenia nie musiały już tak walczyć o godność i równe prawa tak jak my.
Śledź Koalicję na stronie www.dostrasburga.pl
Koalicja na Rzecz Związków Partnerskich i Równości Małżeńskiej musi uzbroić się w cierpliwość – na wyrok Europejskiego Trybunału Praw Człowiek czeka się około 3-4 lata. O tym, na jakim etapie są poszczególne sprawy, Koalicja będzie informować na uruchomionej właśnie stronie internetowej www.dostrasburga.pl. Jak mówi Aleksandra Muzińska z MNW strona Koalicji to wielki sukces zbiórki crowdfundingowej: – W zaledwie 48 godzin udało się uzbierać środki pozwalające Koalicji na dalsze funkcjonowanie. Dzięki wsparciu osób kibicujących Koalicji uruchamiamy stronę internetową z wypracowaną przez Koalicję wiedzą oraz dokumentami, z których będą mogły skorzystać teraz kolejne pary.
***
Koalicja na Rzecz Związków Partnerskich i Równości Małżeńskiej powstała w listopadzie 2015 roku. Tworzy ją pięć par gejów i lesbijek oraz wspomagające je organizacje pozarządowe – Miłość Nie Wyklucza, Kampania Przeciw Homofobii, Polskie Towarzystwo Prawa Antydyskryminacyjnego i Helsińska Fundacja Praw Człowieka, a także kancelarie prawne – Pietrzak, Sidor i Wspólnicy oraz Tataj Górski Adwokaci. Celem Koalicji jest doprowadzenie do wydania przez Europejski Trybunał Praw Człowieka historycznego wyroku, który zobowiąże Polskę do przyjęcia przepisów umożliwiających parom osób tej samej płci zawieranie związków partnerskich lub małżeństw.
fot. Agata Kubis